Tıp dilinde endodonti tedavisi olarak da bilinen, yaygın olarak bilinen ismiyle kanal tedavisi, çürük veya enfeksiyon kapmış bir dişi geri kazanmak amacıyla gerçekleştirilen bir tedavi şeklidir.

Ancak her diş çürüğü için kanal tedavisi uygulanması mümkün değildir. Hafif bir diş çürüğü söz konusuysa dolgu kullanılabilir; iltihaplanma ve ileri derecede bir çürük varsa endodonti tedavisi tercih edilir. 

Diş çürükleri vaktinde tedavi edilmezse çürük, diş içerisinde derine doğru gider ve bu durum sinirlerin iltihap kapmasına neden olur. İltihap kapmış bir diş, hastanın şiddetli ağrı duymasına yol açar. Sıcağa/soğuğa karşı hassasiyet ve kararma gibi durumlar ortaya çıkar.

Dişlerin dış kısmını oluşturan sert tabaka diş minesidir. İç bölümde diş köküyle birlikte damar ve sinirler bulunmaktadır. Pulpa adı verilen kısım, dişin tam merkezinde yer alır ve canlı kalmasını sağlayan yerdir. Kanal tedavisi ile diş hekimi, diş minesinin içinde yer alan kök kanalındaki pulpayı ve sinirleri çıkarır. Bölgeyi temizler ve açılan boşluğu yeniden doldurur. Çıkarılan diş sinirinin, dişin fonksiyonu özelinde büyük bir kıymeti yoktur ancak bu sayede hastanın acı duyması engellenmiş olur.

Kanal tedavisi sırasında ağrı hissedilmez çünkü operasyon öncesinde müdahale edilen diş ve çevresi etkili bir biçimde uyuşturulur. Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte bu tedavi kısa sürelerde ve kolaylıkla gerçekleşmektedir.

Kanal Tedavisi Neden Yapılır?

Derin bir diş çürüğü, diş kırılması veya çatlaması, pulpa veya diş minesinin zarar görmesine ve enfeksiyon kapmasına sebebiyet verebilir. Pulpanın hasar görmesi, kök kanalı içerisinde bakterilerin oluşmasına olanak verir.

Kök kanalı içindeki çürüyen artıklar veya bakteriler nedeniyle diş apsesi meydana gelebilir. Kök uçlarına kadar enfekte olmuş bir diş iltihaplanabilir, yani apse yapabilir. Tek zararı hastanın dişine değildir, yüzde ve boyun bölgesinde şişlikler görülmesine de neden olur.

Apseli diş, hastanın yaşantısını normal bir şekilde sürdürebilmesi için bir an önce tedavi edilmelidir. Diş ağrısı çoğunlukla geceleri şiddetini arttırır ve bu ağrıdan mustarip kişilerin hayat kalitesi oldukça düşer.

Bir kişinin kanal tedavisi görmesi gerektiğini gösteren olgular genellikle aşağıdaki gibidir:

• Diş rengi kararmışsa,
• Sıcak/soğuk toleransı düşmüşse,
• Çiğneme esnasında dişi çok ağrıyorsa,
• Komşu diş etlerinde şişkinlik ve hassasiyet oluştuysa,

Hasta mutlaka diş hekiminden randevu almalıdır.

Bununla birlikte, kötü yapılmış bir restorasyon, geçmişteki dolguların etrafında oluşan yeni çürük dişler, bir kaza sonucu diş sinirinin zarar görüp enfekte olması da kanal tedavisi yapılması için oldukça geçerli nedenlerdir.

Kanal Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Kanal tedavileri genellikle bir endodontist tarafından uygulanır. Diş hekimliğinin bu alanı, pulpa ve sinir özelindeki hastalıkların ve hasarların sebepleri, tanıları ve tedavileri üzerinde yoğunlaşmıştır.

Tedavi başındaki birinci basamak radyolojik görüntüleme yapmaktır. Bu sayede hastanın kök kanalları detaylı şekilde incelenebilir ve enfeksiyon varsa ortaya çıkartılır. Hastaya işlem esnasında bir şey hissetmemesi için lokal anestezi verilir. Bazı kişilerde tedavi edilecek dişin içindeki sinir zaten ölü durumda olduğu için anesteziye gerek duyulmayabilir.

Kanal tedavisi esnasında bölgenin kuru kalması gerekmektedir, dolayısıyla diş etrafına özel bir lastik konulur. Diş hekimi daha sonra kök kanalına ulaşabilmek için bir yuva açar, buradan da içerideki bakterileri ve diş siniri kalıntılarını temizler. Bu işlem bir süre özel törpüler yardımıyla, kök kanalı iyice temizlenene kadar devam eder. Son olarak diş hekimi, bu yuvayı kapatır.

Kanal Tedavisi Bittikten Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tedavi sonra dişleri kademeli olarak iyileşirken hastaların dikkat edilmesi gereken bazı durumlar:

• Kanal tedavisi tamamlanana kadar sert gıdalar çiğnemekten kaçınmak gereklidir,
• Günlük diş temizliğine ara vermeden devam etmek. Dişlerin hassasiyeti göz önünde bulundurularak günde en az 2 kez yavaşça ve dairesel hareketlerle fırçalamak ağız sağlığı açısından önemlidir,
• Kanal tedavisinden sonra enfeksiyonu önlemek için günde en az bir kez diş ipi kullanılmalıdır. Diş fırçası kullanmak gibi diş ipi kullanmak da bir gerekliliktir. Diş ipi kullanırken, diş hekiminin ağız ve dişlerin yapısıyla ilgili tavsiyelerine de kulak vermek gerekir.
• Tedaviden sonra bir süre yapışkan veya tatlı yiyeceklerden uzak durulması önerilir. Şeker, diş çürümelerinin temel nedenlerinden biridir. Şeker tüketimi ağız sağlığı için olduğu kadar genel vücut sağlığı için de sınırlandırılmalıdır. Sadece çikolata ve waffle gibi ürünlerde bulunmadığını, birçok içecekte ve hazır ürünün içerisinde de bulunduğunu unutmamak gerekir.